W dniu 07.06.2023 odbył się wykład dr hab. Marcina Kępińskiego prof. UŁ pod przewrotnym tytułem „ Za króla Stasia jedz, pij i popuszczaj pasa” . Celowo parafrazując znane wszystkim powiedzenie , wykładowca przedstawił nam obraz społeczeństwa przedrozbiorowej Polski ze szczególnym naciskiem podkreślając niechlubną rolę króla Stasia czyli Stanisława Augusta Poniatowskiego jako nieudolnego władcy. Ówczesne społeczeństwo tworzyły dwie klasy tj. szlachta łącznie z magnaterią , którzy stanowili około 5-7 % oraz chłopi liczący 85% ogółu ludności. Pozostały odsetek to ludność pochodzenia przeważnie żydowskiego.
Pan Kępiński, wspierając się cytatami z książki Karola Zbyszewskiego „ Niemcewicz od przodu i tyłu” przedstawił nam zatrważający obraz różnicy w poziomie życia między tymi dwiema klasami. Z jednej strony szlachta , choć też niejednolita pod względem majątkowym, cechująca się upodobaniem do biesiad , balów, polowań i innych rozrywek, w większości marnie wykształcona, a przy tym skora do pijaństwa, obżarstwa, pieniactwa i samowoli, czego dowodem było nagminne zrywanie sejmów. Z drugiej strony chłopi żyjący w przerażającej nędzy i ciemnocie, wykorzystywani do pracy ponad siły , często głodujący, bezkarnie bici przez swoich panów. Traktowani jak niewolnicy , jak żywe przedmioty, bez prawa decydowania o swoim losie nie mogli również odczuwać tożsamości narodowej ani wykształcić w sobie uczuć patriotycznych. To w konsekwencji owocowało brakiem zainteresowania i zaangażowania w zrywy niepodległościowe.
Wykładowca w prostych słowach nakreślił jak ówczesne stosunki społeczne wpłynęły na bieg historii, co przyczyniło się do dewaluowania wartości pracy oraz braku tzw. etosu pracy w Polsce. A to , wbrew pozorom, nadal jest aktualny problem. Na zakończenie p. Kępiński polecił nam kilka ciekawych pozycji książkowych wartych przeczytania celem pogłębienia wiedzy o tych zagadnieniach. To był bardzo ciekawy wykład i chętnie wysłuchamy kolejnych.
Tekst : Maria Niemczyk
Foto : Michał Stus , Adam Niemczyk
